-
1 πταίω
πταίω, πταίσω, perf. pass. ἔπταισμαι, – 1) trans. anstoßen, machen, daß Etwas fallt, ausgleitet; μὴ πταίσῃς ἐμὰν σύνϑεσιν ποτὶ ψεύδει, Pind. frg. 221; τινὰ τῆς ἐλπίδος, machen, daß Einer seine Hoffnungen aufgiebt, ihn in seinen Hoffnungen täuschen, Hdn. 8, 5, 1; pass. τὰ πταισϑέντα, Fehler, Irrthümer, Luc. Demon. 7. – Gew. 2) intrans., anstoßen, anschlagen; vom Steine, πταίοντες πρὸς τὰς πέτρας διεσφενδονῶντο, Xen. An. 4, 2, 3; sprichwörtlich μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίϑον πταίειν, Pol. 31, 19, 5; anrennen, straucheln, fallen, πταίσας δὲ τῷδε πρὸς κακῷ, Aesch. Prom. 928; μὴ πταίσας μογῇς, Ag. 1607; ἦ που πταίων βοᾷ, Soph. Phil. 215; u. in Prosa: Thuc. 4, 18 n. öfter; einen Unfall haben, in Unglück gerathen, μὴ περὶ Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ Ἑλλάς, daß Griechenland nicht im Kampfe mit Mardonius unterliege, Her. 9, 101; μὴ πταίων τῇ διανοίᾳ περὶ τὰ ὄντα, Plat. Theaet. 160 d; fehlen, irren, εὐλαβηϑῶμεν, μὴ προπετῶς ἀποκρινόμενοι πταίσωμεν, Phil. 45 a; πρὸς ἕρματα, Rep. VIII, 553 a; Ggstz von εὐτυχεῖν, Xen. Cyr. 3, 1, 26; εἰ δέ τι πταίσει Φίλιππος, Dem. 2, 20; ταῠτ' ἐν οἷς ἔπταισεν ἡ πόλις, 18, 286, u. öfter; Folgde; im Ggstz von κατορϑοῠν, Pol. 11, 14, 4; πταίειν τῇ μάχῃ, 17, 14, 13; τοῖς πράγμασι, 1, 10, 1; τοῖς ὅλοις, Alles verlieren, 3, 48, 4, u. öfter; auch vom Exil, τῇ πατρίδι, 1, 12, 7; ὑπό τινος, von Einem vertrieben werden, 5, 93, 2 u. Sp. – Ueber den Zusammenhang mit πίπτω, πτῶσις s. Buttm. Lexil. I p. 295.
-
2 εὐ-θηνέω
εὐ-θηνέω, bis Arist. bei den Attikern εὐϑενέω geschrieben, welche Form die VLL. für die einzig attische erklären ( τίϑημι, vgl. Lob. zu Phryn. p. 466 ff., oder wie τιϑήνη von ΘΑ, ϑηλή), im guten Zustande sein, sich wohl befinden, gedeihen; von lebenden Wesen, μῆλα εὐϑενοῦντα ἄγαν Aesch., der es allein von den Tragg. nur in den Eum. hat, 904; καὶ ἐνδέχεται τὸν μάλιστα εὐϑηνοῦντα μεγάλαις συμφοραῖς περιπεσεῖν ἐπὶ γήρως Arist. Eth. 1, 9, 11; von Pflanzen, καρπόν τε γαίας – εὐϑενοῦντα Aesch. Eum. 868; Theophr.; von der Erde, εὐϑενοῠσα γῆ, fruchtbar, Xen. Athen. 2, 6; von Trauben, Ael. V. H. 13, 1; εὐϑενεῖν τοῖς σώμασι Arist. gen. anim. 4, 6; übertr., vom Hause u. der Familie, μήτιν' οἶκον εὐϑενεῖν Aesch. Eum. 855; von ganzen Ländern, εὐϑηνέειν πᾶσαν Αἴγυπτον Her. 2, 91. 124; τοὺς στρατιώτας εὐϑενεῖν καὶ εὐδοξεῖν vrbdt Dem. 8, 20 (wie Poll. 5, 159 ἀκμάζειν δόξῃ u. εὐϑηνεῖν vrbdt); εὐϑενούντων τῶν πραγμάτων, im Ggstz von ἐν οἷς ἔπταισεν ἡ πόλις, 18, 286; 19, 231 hat Bekker τὴν πόλιν εὐϑηνεῖσϑαι, obwohl auch dort viele mss. εὐϑενεῖσϑαι schreiben; – gedeihen u. dah. in Menge, in Ueberfluß dasein, von Fischen, Arist. H. A. 8, 19; εὐϑηνεῖ καὶ ἁλίσκεται πλείστη id. – Auch = Ueberfluß woran haben, προβατείαις καὶ κτηνοτροφίαις εὐϑηνεῖν Plut. Poplic. 11; Theophr.; ὅταν εὐϑηνῇ ταῖς μελίτταις τὸ σμῆνος Ael. H. A. 5, 13, vgl. V. H. 13, 1; a. Sp., wie D. Sic. 4, 80. – Das med. εὐϑηνεῖσϑαι mit dem aor. pass., Her. 1, 66 ἀνά τε ἔδραμον αὐτίκα οἱ Λακεδαιμόνιοι καὶ εὐϑηνήϑησαν, in der Bdtg des act., wie in der oben angeführten Stelle des Dem. u. Ael. H. A. 5, 11 u. öfter. Uebrigens wird es in den mss. oft mit εὐσϑενέω verwechselt. Vgl. Lob. a. a. O.